Terug naar de krant

Kabinet trekt 5 miljard extra uit om schade stikstof terug te dringen

Leeslijst Nieuws

Stikstofaanpak Door boeren uit te kopen en natuur te herstellen hoopt het kabinet de stikstofuitstoot te verminderen.

Leeslijst

Het kabinet gaat de komende tien jaar nog eens 5 miljard euro investeren om de stikstofschade in Nederlandse natuurgebieden terug te dringen. Het is het grootste bedrag dat tot nu toe werd aangekondigd om het stikstofprobleem op te lossen.

Door enerzijds te investeren in natuurherstel en anderzijds boeren, industrie en de lucht- en scheepvaart te stimuleren hun stikstofuitstoot te reduceren, moet de hoeveelheid stikstof in 2030 fors zijn teruggedrongen. Minister Carola Schouten (Landbouw, ChristenUnie), ‘chef stikstof’ van het kabinet, had de plannen vrijdag bekend willen maken, maar het nieuws lekte maandag al uit. Haagse bronnen bevestigen de inhoud van de plannen aan NRC.

Het plan is tweeledig. Meer dan de helft van het bedrag – ongeveer 300 miljoen euro per jaar – wordt uitgetrokken voor het herstel van beschermde Natura 2000-gebieden. Door grote hoeveelheden stikstof is de biodiversiteit in de Nederlandse natuur de afgelopen decennia op veel plekken sterk afgenomen. Insecten verdwenen, kwetsbare planten maakten plaats voor brandnetels, grassen en distels. Het geld moet de gemaakte stikstofschade compenseren en de natuur versterken tegen toekomstige stikstofuitstoot. Dat kan bijvoorbeeld door bomen te planten of door het plaggen en begrazen van grond.

Lees ook In Deurnese Peel zijn gevolgen van te hoge stikstofuitstoot zichtbaar
Stallen en maïs domineren het landschap rond de Deurnese Peel. „Als ergens in Nederland de invloed van de veehouderij op de natuur groot is, dan is het hier.”

Met de overige 200 miljoen euro per jaar wil het kabinet de toekomstige uitstoot van stikstof omlaag brengen. De stikstofuitstoot is de afgelopen dertig jaar al gehalveerd, maar de uitstoot in Nederland blijft de hoogste van Europa. Om de natuur schoner te maken, zijn meer maatregelen nodig – voor de landbouw, maar ook voor infrastructuur en industrie.

Om de uitstoot van de industrie en infrastructuur omlaag te brengen, heeft het kabinet een mix van dwang en duwtjes in de rug in gedachten. Bedrijven die stikstof uitstoten worden financieel gestimuleerd om te innoveren, maar er komen ook regels om de uitstoot van de sector in te perken. Schepen die aan wal liggen moeten hun stroom straks niet langer uit vervuilende generatoren halen maar uit walstroom, terwijl elektrisch taxiën de norm moet worden in de luchtvaart.

Boeren uitkopen

De grootste winst moet echter behaald worden in de landbouw – het grootste deel van de 200 miljoen euro gaat daarheen. Die sector is, ondanks eerdere ingrepen, nog altijd verantwoordelijk voor 45 procent van de stikstofuitstoot in Nederland. Het kabinet wil boeren in de buurt van stikstofgevoelige natuurgebieden verleiden te stoppen, bijvoorbeeld door ze uit te kopen, en boeren die doorgaan stimuleren hun bedrijf te vergroenen. Van dwingende maatregelen voor de sector is volgens bronnen vooralsnog geen sprake.

Van de Natura 2000-gebieden in Nederland is twee derde gevoelig voor stikstofschade. Met het tienjarenplan wil het kabinet ervoor zorgen dat in 2030 de stikstofuitstoot in de helft van die gebieden tot onder een kritische grens is teruggebracht.

De nu aangekondigde maatregelen moeten dat mogelijk maken. En ze moeten voorkomen dat het Nederlandse stikstofbeleid opnieuw door de rechter wordt afgewezen, nadat het Programma Aanpak Stikstof in mei 2019 bij de Raad van State sneuvelde en duizenden bouwprojecten tot stilstand kwamen.

Een versie van dit artikel verscheen ook in NRC Handelsblad van 21 april 2020.

Mail de redactie

Ziet u een taalfout of een feitelijke onjuistheid?

U kunt ons met dit formulier daarover informeren, dat stellen wij zeer op prijs. Berichten over andere zaken dan taalfouten of feitelijke onjuistheden worden niet gelezen.

Maximaal 120 woorden a.u.b.
Vul je naam in